Ο καλός φίλος, συνεργάτης και παλαιά συνάδελφος στη βουλή Χρίστος Δήμας, βουλευτής Κορινθίας δημοσιοποίησε σχετική έκθεση δώδεκα σημείων σχετικά με την πορεία του ΕΣΠΑ. Αποδεικνύει την αποτυχία της κυβέρνησης και σ’αυτό τον τομέα, τον τόσο σημαντικό για την ανάκαμψη της οικονομίας.

1) Αποτυχία ετήσιου στόχου απορρόφησης για το 2016.

Στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισµού του 2017 (σελ. 85), αναφέρεται πως ο ετήσιος στόχος που είχε θέσει η Κυβέρνηση στο ΕΣΠΑ 2014-2020 για το 2016 ήταν τα 2,28 δισ. ευρώ. Τελικά, το Υπουργείο Οικονοµίας και Ανάπτυξης ανακοίνωσε απορρόφηση 1,61 δισ. ευρώ, δηλαδή 29.3% κάτω του στόχου, που οι ίδιοι είχαν θέσει στον Προϋπολογισµό του 2017.

 Επιπλέον, στο µεγαλύτερο επιχειρησιακό πρόγραµµα το ΕΠΑνΕΚ για το 2016, σηµειώθηκε απορρόφηση µόλις 5,8% (270.400.000 ευρώ). Δηλαδή, 17,1% κάτω από το στόχο.

2) Οι εισροές από διαρθρωτικά ταµεία της ΕΕ βαίνουν µειούµενες και το 2017.

 Στην Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος "Νοµισµατική Πολιτική 2016 - 2017", εκδ. Ιουνίου 2017, σελ. 84 αναφέρεται:

 "Οι εισροές από τα διαρθρωτικά ταµεία της ΕΕ, αν και σηµαντικές, βαίνουν µειούµενες την τελευταία τριετία. Το 2016 µειώθηκαν σε 1,9 δισεκ. ευρώ, καθώς η απορρόφηση του νέου ΕΣΠΑ ήταν χαµηλότερη της αναµενόµενης. Το α’ τετράµηνο του 2017 οι εισροές από τα διαρθρωτικά ταµεία ανήλθαν σε 264 εκατ. ευρώ, αισθητά περιορισµένες σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2016, αλλά και µε τα προηγούµενα έτη. Μέχρι τώρα, η Ελλάδα έχει απορροφήσει λιγότερο από το 1/5 των κονδυλίων του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, ωστόσο είναι σύνηθες ο ρυθµός απορρόφησης να επιταχύνεται σηµαντικά προς το τέλος της προγραµµατικής περιόδου."

3) Έχoυν προκηρυχθεί µόλις 2 από τις 23 «προγραµµατισµένες» δράσεις του ΕΣΠΑ για το πρώτο εξάµηνο του 2017.

Σύµφωνα µε την έκδοση «Οδηγός Επιχειρηµατικότητας, Χρηµατοδοτικά Εργαλεία - ΕΣΠΑ» του Υπουργείου Οικονοµίας και Ανάπτυξης, θα έπρεπε µέχρι το τέλος του α’ εξαµήνου του 2017, να έχουν εκκινήσει συνολικά 23 δράσεις ΕΣΠΑ. Μέχρι σήµερα έχουν προκηρυχθεί µόλις δύο! Οι εξής: α) Προαγωγή επιχειρηµατικών επενδύσεων στην Έρευνα και Καινοτοµία «Ερευνώ – Δηµιουργώ – Καινοτοµώ». β) Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης (Β’ Κύκλος)

 Πιο συγκεκριµένα, για το α’ τρίµηνο του έτους (Μάρτιος 2017), είχε προγραµµατιστεί η έναρξη 17 συνολικά δράσεων:

• Πρόγραµµα Ενίσχυσης της Ίδρυσης και λειτουργίας Μικροµεσαίων Τουριστικών Επιχειρήσεων.    

• Ανάπτυξη της επιχειρηµατικότητας υφιστάµενων και νεοϊδρυόµενων Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.).

• Αναβάθµιση εταιρειών franchising.

• Αναβάθµιση υφιστάµενων πολύ µικρών, µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων του τοµέα υπηρεσιών (λιανικό εµπόριο, εστίαση, ιδιωτική εκπαίδευση).

• Στοχευµένη ενίσχυση του εκσυγχρονισµού των υποδοµών και του εξοπλισµού Θεατρικών και Κινηµατογραφικών Αιθουσών και Αιθουσών Εικαστικών Τεχνών για την αναβάθµιση του επιπέδου των παρεχόµενων υπηρεσιών

• Ενίσχυση νέων και υφιστάµενων Συνεργατικών Σχηµατισµών ΜΜΕ για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές.

• Ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιοµηχανίας.

• Αναβάθµιση Μεσαίων Επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές.

• Εξωστρέφεια – Διεθνοποίηση ΜΜΕ.

• Δηµιουργία πληροφοριακού συστήµατος & διαδικτυακής πύλης εξωστρέφειας – Αναβάθµιση Υπηρεσιών Helpdesk Εξωστρέφειας.

• Δράσεις για την προαγωγή επιχειρηµατικών επενδύσεων στην Έρευνα και Καινοτοµία «Ερευνώ – Δηµιουργώ – Καινοτοµώ». (προκηρύχθηκε)

• Ενίσχυση Νεοφυών Επιχειρήσεων για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσµάτων και καινοτοµικών ιδεών (Τεχνοβλαστοί Start up- Spin-off / Spin-out).

• Δηµιουργία Θερµοκοιτίδων για την ενίσχυση start-up στις ΤΠΕ στον τοµέα παροχής υπηρεσιών και διαδικασιών στη Δηµόσια Διοίκηση.

• Ειδική Δράση Ανοικτής Καινοτοµίας στον Πολιτισµό «Πολιτισµός, Πολιτιστική κληρονοµιά, Επιστήµη και Τεχνολογία».

• Βιοµηχανικά και Προηγµένα Λειτουργικά Υλικα.

• Πρόγραµµα Εξοικονόµηση κατ’ Οίκον ΙΙ.

• Ειδική δράση για τις υδατοκαλλιέργειες.

 Παράλληλα, για το α’ τρίµηνο του έτους (Μάρτιος 2017) είχαν προγραµµατιστεί οι β' κύκλοι άλλων 3 δράσεων:

• Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης – Β΄Κύκλος (προκηρύχθηκε).

• Νεοφυής Επιχειρηµατικότητα – Β΄ Κύκλος µέσα στο πρώτο τρίµηνο του 2017 (αναφέρει το έντυπο), τη στιγµή που δεν έχουν οριστικοποιηθεί τα αποτελέσµατα αξιολόγησης του Α' Κύκλου.

• Αναβάθµιση πολύ µικρών & µικρών υφιστάµενων επιχειρήσεων µε την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές. Σύµφωνα µε το έντυπο, ο Β' Κύκλος της δράσης θα υλοποιηθεί µε διαθέσιµο προϋπολογισµό (δηµόσια δαπάνη) 140 εκατ. στο πρώτο τρίµηνο του 2017 (αναφέρει το έντυπο).

 Επιπλέον, µέχρι το τέλος του α' εξαµήνου (Ιούνιος 2017) είχε ανακοινωθεί ότι «θα» προκηρυχθούν επιπλέον άλλες τρεις δράσεις:

• Ανάπτυξη, Προώθηση και Αξιοποίηση της Ενιαίας Ταυτότητας- Σήµατος Ποιότητας Προϊόντων και Υπηρεσιών του Αγροδιατροφικού Τοµέα.

• Καινοτοµικές συνεργατικές συστάδες επιχειρήσεων στους τοµείς της RIS3 (Innovation Clusters). • Competence Centers – Κέντρα Ικανοτήτων σε τοµείς προτεραιότητας της RIS3.

    Ο απολογισµός συνεπώς, είναι απογοητευτικός. Μόλις 2/23 έχουν προκηρυχθεί.

4) Αδικαιολόγητες καθυστερήσεις ακόµα και σε δράσεις που έχουν προκηρυχθεί.

α) Η δράση «Ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων», προκηρύχθηκε τον 2/2016, και είχε προθεσµία υποβολής επενδυτικών σχεδίων τον 7/2016. Μέχρι σήµερα (13/7/2017), ένα χρόνο µετά, δεν έχει ξεκινήσει η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων.

β) Η «Αναβάθµιση πολύ µικρών & µικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές», προκηρύχθηκε τον 2/2016, και είχε προθεσµία υποβολής επενδυτικών σχεδίων τον 7/2016. Μέχρι σήµερα (13/7/2017), αν και έχει γίνει η α’ φάση της αξιολόγησης των προτάσεων (αξιολόγηση µέσω του Πληροφοριακού Συστήµατος Κρατικών Ενισχύσεων), δεν έχει ξεκινήσει ο έλεγχος των δικαιολογητικών τους (β’ φάση της αξιολόγησης). Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να µην έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, και να µην έχει καταρτιστεί ο πίνακας των τελικών εγκεκριµένων επενδυτικών σχεδίων.

γ) Η «Νεοφυής Επιχειρηµατικότητα», προκηρύχθηκε τον 2/2016 και είχε προθεσµία

 υποβολής επενδυτικών σχεδίων τον 5/2016. Μέχρι σήµερα (13/7/2017) αν και έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, δεν έχει ανακοινωθεί ο πίνακας των τελικών εγκεκριµένων επενδυτικών σχεδίων.

δ) Η «Ενίσχυση πτυχιούχων – α’ κύκλος προκήρυξης», προκηρύχθηκε τον 2/2016 και είχε προθεσµία υποβολής επενδυτικών σχεδίων τον 5/2016. Μέχρι σήµερα αν και έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, δεν έχει ανακοινωθεί ο οριστικός πίνακας των τελικών εγκεκριµένων επενδυτικών σχεδίων, σύµφωνα και µε την αύξηση του προϋπολογισµού που έχει ανακοινωθεί από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονοµίας και Ανάπτυξης κ. Αλέξανδρο Χαρίτση στις 6/6/2017. Η κυβέρνηση ωστόσο, πρόσφατα προκήρυξε τον β’ κύκλο του προγράµµατος προκαλώντας σύγχυση, καθώς εύκολα διερωτάται κανείς πως είναι δυνατόν κάποιος που υπέβαλε αίτηση στον α’ κύκλο και δεν γνωρίζει την τύχη της αίτησης του, να αποφασίσει αν θα να υποβάλει πρόταση στον β’ κύκλο.

5) Ανενεργό το Ταµείο Επιχειρηµατικών Συµµετοχών (Equifund)

Το Ταµείο Επιχειρηµατικών Συµµετοχών (Equifund) αποτελεί µια επενδυτική πλατφόρµα, που συνδυάζει χρηµατοδότηση από σηµαντικούς θεσµικούς φορείς: 

 α) 200 εκατ. ευρώ δηµόσια δαπάνη από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα "Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηµατικότητα και Καινοτοµία" (ΕΠΑνΕΚ), στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.   β) Επιπλέον κεφάλαια είναι δυνατόν να προέλθουν από διεθνή πιστωτικά ιδρύµατα αλλά και ιδιώτες επενδυτές.

 Η επενδυτική πλατφόρµα του Equifund ξεκίνησε τη λειτουργία της µε κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους και 60 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων (European Investment Fund/EIF). 

Μέχρι σήµερα το Ταµείο Επιχειρηµατικών Συµµετοχών (Equifund) παραµένει σχεδόν ανενεργό.

6) Ανυπαρξία του Ανοιχτού Καταπιστευτικού Λογαριασµού - Escrow Account

Ο Ανοιχτός Καταπιστευτικός Λογαριασµός εξασφαλίζει, αποκλειστικά στους δικαιούχους προγραµµάτων ΕΣΠΑ, πρόσβαση σε ποσό ίσο µε την προκαταβολή που δικαιούνται. Το ποσό αποδεσµεύεται σταδιακά για την αποπληρωµή των τιµολογίων των προµηθευτών τους, χωρίς να απαιτείται η υποβολή εγγυητικής επιστολής. Χάρη σε αυτό τον νέο µηχανισµό, δεν απαιτείται πλέον από τους επενδυτές να προχρηµατοδοτήσουν οι ίδιοι την υλοποίηση του επενδυτικού τους σχεδίου.

 Τον Ιούνιο του 2016, ο τότε Υφυπουργός Οικονοµίας, Ανάπτυξης και Τουρισµού κ.Χαρίτσης υπέγραψε την υπ.αριθµ. 62550/15.06.2016 υπουργική απόφαση µε την οποία ρυθµίστηκαν οι όροι για τη δηµιουργία Καταπιστευτικού Λογαριασµού.

 Στις 19.12.2016 υπογράφηκε η σύµβαση για την ενεργοποίηση του Ανοιχτού Καταπιστευτικού Λογαριασµού (Escrow Account).

 Έκτοτε δεν υπάρχει καµία δραστηριότητα, λόγω των καθυστερήσεων στην υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΠΑ 2014-2020

7) Φαίνεται υψηλότερη απορρόφηση του πρώτου έτους τους ΕΣΠΑ 2014-2020 όχι λόγω καλού σχεδιασµού της κυβερνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αλλά λόγω σχεδιασµού των προηγούµενων κυβερνήσεων

Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η απορρόφηση στο ΕΠΑνΕΚ (µεγαλύτερο πρόγραµµα κλπ). Σύµφωνα µε απάντηση του Υπουργείου Οικονοµίας και Ανάπτυξης, η Κυβέρνηση απέτυχε να πιάσει το στόχο του 7% στο ΕΠΑνΕΚ για το 2016, πετυχαίνοντας απορρόφηση µόλις 5,8% (270.400.000 ευρώ). Δηλαδή, 17,1% κάτω από το στόχο.

 Από τα 270.400.000 ευρώ, η Κυβέρνηση έχει “παρκάρει” τα 167.000.000 ευρώ σε τρία ταµεία (Εξοικονοµώ, Επιχειρηµατικότητας, Επιχειρηµατικών Συµµετοχών), µε τους πόρους να λιµνάζουν εκεί δίχως να έχει προχωρήσει η αξιοποίηση τους. Συνεπώς, το πραγµατικό ύψος των πόρων που έχει διοχετευθεί στην αγορά είναι 103.400.000 ευρώ, δηλαδή µόλις 3,69% των κονδυλίων που έχει στη διάθεση της η χώρα από το ΕΠΑνΕΚ.

 Από τα 103.400.000 ευρώ κανένα δεν αντιστοιχεί σε νέο έργο. Όλα είναι έργα phasing από την προηγούµενη προγραµµατική περίοδο ΕΣΠΑ 2007 – 2013. Δεν έχουν  καταφέρει να σχεδιάσουν ούτε ένα έργο για τη νέα προγραµµατική περίοδο 2014 – 2020, παρ’ ότι παρέλαβαν έτοιµο και ψηφισµένο το θεσµικό πλαίσιο αξιοποίησης του.

8) Κανένα νέο µεγάλο έργο δεν έχει αρχίσει να υλοποιείται από το πρόγραµµα ΕΣΠΑ 2014-2020

Η Κυβέρνηση εµφανίζει µηδενική απόδοση σε ότι αφορά στην ωρίµανση, προετοιµασία διαγωνισµών και έναρξη νέων µεγάλων έργων. Ούτε ένα µεγάλο έργο δεν έχει, όχι µόνο ξεκινήσει, αλλά ούτε καν ενταχθεί σε πρόγραµµα. 

Φτάσαµε πλέον στο τρίτο έτος του νέου ΕΣΠΑ, όπου κυριάρχησε η λογική της διαγραφής των προηγούµενων προγραµµατιζόµενων δράσεων (βλέπε εργοστάσια απορριµµάτων ΣΔΙΤ), η κακή νοµοθέτηση (βλ. νέο νόµο για τα Δηµόσια Έργα που χρειάστηκε σειρά τροποποιητικών διατάξεων και εγκυκλίων µε αποτέλεσµα για µήνες να µην γίνονται διαγωνισµοί) και η απραξία.

 Δεδοµένου µάλιστα του σηµαντικού χρόνου που θα απαιτηθεί από την ουσιαστική έναρξη των µεγάλων έργων µέχρι και την ολοκλήρωσή τους, ήδη τίθεται σε αµφισβήτηση η ολοκλήρωση τους εντός των προθεσµιών του ΕΣΠΑ 2014-2020 (βλ. κατακερµατισµός του έργου για τον νέο οδικό άξονα Πάτρα-Πύργος µε δυο –τουλάχιστον- χρόνια καθυστέρηση ο οποίος δεν έχει ακόµη υποβληθεί για έγκριση στην Ε.Ε. και σειρά άλλων έργων που περιλαµβάνονται στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα).

9) Το ΕΣΠΑ 2014-2020 είχε εγκριθεί εξ’ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί Κυβέρνησης Σαµαρά.

Η σηµερινή Κυβέρνηση παρέλαβε τον Ιανουάριο του 2015, το σύνολο του ΕΣΠΑ 2014-2020 εγκεκριµένο. Η Ελλάδα ήταν µόλις η τρίτη χώρα µεταξύ των 28 χωρών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είχε υλοποιήσει από το Μάιο του 2014 τις ανάλογες διαδικασίες, τα 19 επιµέρους Επιχειρησιακά Προγράµµατα ύψους 20.4 δις καθώς και ο εφαρµοστικός νόµος είχαν ψηφιστεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ήδη από το Δεκέµβριο του 2014. Ο Νόµος 4314/2014 µάλιστα, δηµιούργησε ένα πρωτοποριακό πλαίσιο για τη µεγιστοποίηση της αποτελεσµατικότητας, αποδοτικότητας και διαφάνειας στη διαχείριση των πόρων του νέου ΕΣΠΑ.

 Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το µόνο που χρειάζονταν ήταν να «τρέξει» τις προκηρύξεις προκειµένου να ξεκινήσουν να διοχετεύονται χρήµατα στην αγορά. Έχουν αποτύχει παταγωδώς σε αυτό.

10) Πολύ υψηλή απορρόφηση στο ΕΣΠΑ 2007-2013

Η απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 έφτασε το 106.3% και σε καµία περίπτωση δεν είναι έργο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Παρέλαβαν ένα έτοιµο πρόγραµµα και ολοκλήρωσαν µε µικρές τροποποιήσεις στις 31.03.2017 µια πορεία που ήδη είχε χαραχθεί.

 Ενδεικτικά, το 2014, η Ελλάδα σηµείωσε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά απορρόφησης του ΕΣΠΑ 2007-2013 σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συνολική απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2007-2013 το έτος 2014 έφτασε το 87,97%, µε πραγµατοποιηθείσες δαπάνες για το σύνολο της προγραµµατικής περιόδου ύψους 19.48 δισ. ευρώ.

 Η χώρα είχε πετύχει την πλήρη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων, χωρίς καµία απώλεια κοινοτικής συνδροµής για κανένα Επιχειρησιακό Πρόγραµµα. Η Κυβέρνηση της ΝΔ είχε πετύχει όλους τους στόχους που είχαν τεθεί για την Προγραµµατική Περίοδο 2007-2013, καθώς και εκείνους που είχαν τεθεί για την έναρξη της Προγραµµατικής Περιόδου 2014-2020.

11) Ορατός ο κίνδυνος να χαθούν 970 εκατ. ευρώ

Η Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής C.Cretu σε πρόσφατη επιστολή της (28.06.2017) προς τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονοµίας κ. Α.Χαρίτση θέτει µια σειρά από εκκρεµή ζητήµατα του ΕΣΠΑ, τα οποία η ελληνική πλευρά πρέπει να λύσει άµεσα προκειµένου να µη χαθούν πόροι. Πιο συγκεκριµένα, στην επιστολή αναφέρεται ότι η Ελλάδα δεν έχει υποβάλλει συγκεκριµένη πρόταση για την απορρόφηση των 970 εκατ. ευρώ, τα οποία παραµένουν διαθέσιµα προς αξιοποίηση, παρά τις εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον περασµένο Οκτώβριο.

 Τα κονδύλια αυτά προέρχονται από την αναθεώρηση των δεικτών βάσει των οποίων έγινε η αρχική κατανοµή των πόρων του ΕΣΠΑ στα κράτη – µέλη της ΕΕ. Κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι τα 970 εκατοµµύρια ευρώ να διατεθούν κατά προτεραιότητα για δράσεις στους τοµείς της καταπολέµησης της ανεργίας των νέων, της ενίσχυσης των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και της προστασίας του περιβάλλοντος και του προσφυγικού. 

 Η καταληκτική ηµεροµηνία για την ελληνική Κυβέρνηση είναι τα µέσα Σεπτεµβρίου, ενώ σε περίπτωση που δεν ικανοποιηθεί η συγκεκριµένη προθεσµία, τότε η χώρα µας κινδυνεύει να χάσει τα χρήµατα αυτά.

12) Η ΚΕΔΕ αµφισβητεί την αποτελεσµατικότητα των δράσεων του ΕΣΠΑ και καταγγέλει καθυστερήσεις και ανεδαφικό σχεδιασµό.

Διαβάστε ολόκληρη της Κεντρικής Ένωσης Δήµων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) στην οποία επισηµαίνεται πως η Ειδική Γραµµατέας Τοµεακών Επιχειρησιακών Προγραµµάτων του ΕΣΠΑ, κα.Ε.Φωτονιάτα «προβαίνει για πολλοστή φορά σε γενικόλογες εξαγγελίες χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισµα, µετακυλύει την ευθύνη για τις καθυστερήσεις υλοποίησης του ΕΣΠΑ και τον µεγάλο κίνδυνο απώλειας πόρων σε τρίτους (εν προκειµένω στην ΚΕΔΕ) και παρεµβαίνει απροκάλυπτα στη λειτουργία των ανεξάρτητων Διαχειριστικών Αρχών, όπως έχει καταγγείλει ο «Πανελλήνιος Σύλλογος των Εργαζοµένων στη Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραµµάτων (ΜΟΔ ΑΕ)».